Otomobil tarihine yepyeni bir sayfa açılmasını sağlayan içten yanmalı motorlar ile ilgili bilmeniz gereken her şeyi Miniyol olarak sizler için hazırladık!
İçerik Başlıkları
- İçten Yanmalı Motor Nedir?
- İçten Yanmalı Motorun Ana Parçaları Nelerdir?
- İçten Yanmalı Motor Çeşitleri
- Dört Zamanlı İçten Yanmalı Motorun Çalışma Prensibi
- İki Zamanlı İçten Yanmalı Motorun Çalışma Prensibi
- İçten Yanmalı Motor Yakıtı
- İçten Yanmalı Motorun İcadı
Motor, tüm enerjiyi mekanik forma çevirerek arabanızın düzgün hareket etmesini ve çalışmasını sağlamaktan sorumludur. Sadece arabalarda değil çok fazla teknolojik alette de motor bulunmaktadır. Birçok çeşidi bulunan bu motorların arasında son dönemlerde özellikle içten yanmalı motor oldukça popüler olmuştur. Peki, adını sıkça duymaya başladığımız içten yanmalı motor nedir? İçten yanmalı motor nasıl çalışır? İçten yanmalı motor çeşitleri nelerdir?
Miniyol olarak sizler için hazırladığımız bu yazımızda içten yanmalı motorlara dair merak ettiğiniz her şeyi bulabilirsiniz.
İçten Yanmalı Motor Nedir?
Adından da anlaşılacağı gibi, içten yanmalı motor, yakıtın yanmasının motor silindirinin içinde gerçekleştiği motorlardır. Diğer bir deyişle, içten yanmalı motor, yakıtın motor silindirinin içinde bir kıvılcımla yanması olayının gerçekleştiği motordur.
İçten yanmalı motor, silindir içindeki basınç altında bir yakıt-hava karışımını yakarak enerji üretir ve motorun pistonları, biyel kolları ve krank mili tarafından harekete dönüştürülür. Ancak bileşenlerin tasarımı ve işlevi, aracın birincil amacına, yakıt türüne ve diğer hususlara bağlı olarak değişir.
İçten Yanmalı Motorun Ana Parçaları Nelerdir?
Bir içten yanmalı motorun 9 adet ana parçası bulunmaktadır.
- Silindir: Bir içten yanmalı motorda, ana kısım, yanmanın gerçekleştiği silindirdir. Silindir, yüksek sıcaklıklara ve yüksek basınca dayanmalıdır. Normalde silindir, dökme demir veya çelik alaşımdan yapılır.
- Silindir Kapağı: Silindir kapağı, silindir üzerine kapak olarak yerleştirilmiş bir bloktur.Giriş ve egzoz valflerini ayarlamak için gerekli hükümlere sahiptir ve genellikle dökme demirden yapılır.
- Valfler: Valfler silindir kapağında kendilerine özel yapılan provizyonda doğru ayara yerleştirilmiştir. Giriş valfi ve egzoz valfi olmak üzere iki adet valf bulunur. Giriş valfi vasıtasıyla hava ve yakıt buharı karışımı içeri gönderilir. Egzoz valfi ise yanma ürünlerini boşaltmak içindir.
- Piston: Piston, silindirle sıkı bir uyum içinde olan motorun ana aktif parçasıdır. Pistonun hareketi silindirin hacmini değiştirir ve yanma alanını sağlar. Pistonlar genellikle hafif olması ve en iyi ısı iletkeni olması sebebiyle alüminyum alaşımından yapılırlar.
- Piston Segmanı: Piston segmanı, pistonun çevresel oluklarına takılan dairesel halkalardır. Yüksek sıcaklıklarda elastik özelliğini koruması için özel çelik alaşımlardan yapılmıştır.
- Bağlantı Çubuğu: Bağlantı çubuğu, piston ile krank mili arasındaki bağlantı halkasıdır. Bağlantı çubuğu sayesinde pistonun ileri geri hareketi, krank milinin dönme hareketine dönüştürülür. Genellikle dövme çelikten ve alaşımlı çelikten yapılırlar.
- Krank Mili: Krank mili, döner gücün elde edildiği ana elemandır. Krank milleri özel çelik alaşımlardan yapılırlar.
- Karter: Karter, motorun altındaki ana mahfaza olup, silindir ve krank mili yatakları için destek sağlar. Diğer motor parçaları bu karter üzerinde uygun hizada düzenlenmiştir.
- Volan: Volan, güç darbesi sırasında fazla enerjiyi depolamak için bir enerji deposu görevi görür ve sıkıştırma darbesi sırasında enerjiyi iletir.
İçten Yanmalı Motor Çeşitleri
İçten yanmalı motor çeşitleri; çalışma döngüsü, yakıt, termodinamik döngüsünün doğası, soğutma yöntemleri, motorun hızı, uygulama alanı, ateşleme yöntemi ve motor silindirinin düzenlenmesine göre birçok çeşide ayrılır.
İÇTEN YANMALI MOTOR ÇEŞİTLERİ | |||||||
Çalışma Döngüsü | Yakıt | Termodinamik Döngü | Soğutma Yöntemleri | Motor Hızı | Uygulama Alanı | Ateşleme Yöntemi | Motor Silindirinin Düzenlenmesi |
İki Zamanlı Motor | Benzin | Otto Döngü | Hava Soğutma | Yüksek Hızlı Motor | Sabit Motor | Kıvılcım Ateşlemeli Motor | Yatay Motor |
Dört Zamanlı Motor | Dizel | Dizel Döngü | Su Soğutma | Orta Hızlı Motor | Otomobil Motoru | Sıkıştırma Ateşlemeli Motor | Dikey Motor |
Gaz Motoru | Düşük Hızlı Motor | Taşınabilir Motor | Radyal Motor | ||||
Hava Motoru | V Tipi Motor |
Dört Zamanlı İçten Yanmalı Motorun Çalışma Prensibi
İçten yanmalı motorda silindir içindeki pistonun ileri geri hareketi, krank milinin dönme hareketine dönüştürülür. Pistonun aşağı doğru hareketi, motor silindirinde yakıtın yanması sırasında yanmış gazların genleşmesinden kaynaklanır. Motor çalışırken döngüsel olarak dört olay meydana gelir. Bunlar emme, sıkıştırma, güç(genleşme) ve egzozdur.
İki Zamanlı İçten Yanmalı Motorun Çalışma Prensibi
İki zamanlı motor, olaylar döngüsünü (yani emme, sıkıştırma, güç ve egzoz) tamamlamak için krank milinin bir turunu veya pistonun iki strokunu gerektirir. Strok, pistonun bir uçtan bir uca kat ettiği mesafeye denmektedir.
İçten Yanmalı Motor Yakıtı
İçten yanmalı motorlar kesintili veya sürekli olabilir ve bu motorlar güç üretmek için farklı motor yakıtları kullanır. Benzinler kıvılcım ateşlemeli içten yanmalı motorlar (Otto motorları) için ana yakıttır. Dizel yakıtlar sıkıştırma ateşlemeli içten yanmalı motorlar (dizel motorlar) içindir. Havacılık türbin yakıtları (Jet yakıtları) ise havacılık türbinleri için kullanılır.
İçten Yanmalı Motorun İcadı
Arabalarda kullanılan ilk içten yanmalı motor , 1860 yılında Belçikalı-Fransız mühendis Jean Joseph Etienne Lenoir tarafından icat edilen Lenoir motoruydu. Bu motor aslında sadece yanıcı gazla çalışacak şekilde dönüştürülmüş bir buhar motoruydu. Bu motoru kullanan araç üç tekerlekli Hippomobile’di. Azami hızı sadece 6 km/s olan Hippomobile oldukça yavaş olmasına rağmen içten yanmanın kara araçlarına güç sağlamak için uygun bir yöntem olabileceğini kanıtladı.
İçten yanmalı motorun geliştirilmesindeki bir sonraki büyük adım, bir Alman mühendis olan Nicolaus Otto'nun 1875'te ilk dört zamanlı motoru tasarlamasıyla geldi. Dört zamanlı motor, otomotiv endüstrisi için çok önemliydi çünkü iki zamanlı motorlara kıyasla, dört zamanlı motorlar çok daha fazla yakıt verimli, çok daha temiz ve genellikle daha uzun ömürlüydü.