Göbeklitepe Nerede? Göbeklitepe Neden Bu Kadar Önemli?

Esrarengiz bir arkeoloji harikası olan Göbeklitepe, eski uygarlıkların şaşırtıcı yaratıcılığının ve gelişmişliğinin bir kanıtı olarak günümüze ulaşmıştır. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin Şanlıurfa şehrinde yer alan Göbekli Tepe, dünyanın en önemli ve büyüleyici arkeolojik alanlarındandır. Yaklaşık M.Ö. 9600 yılına tarihlenen bu antik megalitik kompleks, erken insanlık tarihine ışık tutmaktadır. Karmaşık bir şekilde oyulmuş anıtsal taş sütunları, dini yapıları ve sembolik motifleriyle Göbeklitepe, tarih öncesi toplumlara ve onların karmaşık sosyal organizasyon ve ruhani inanç kapasitelerine dair algımızı yeniden tanımlamıştır. Topraklarının altında yatan sırları çözmek, arkeologları ve tarihçileri büyülemeye devam etmekte ve insan uygarlığının şafağına dair paha biçilmez bilgiler sağlamaktadır.

Göbeklitepe Nerededir?

Göbeklitepe, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin Şanlıurfa şehrinde bulunmaktadır. Ayrıca şehir merkezine de yaklaşık 19 kilometre mesafede yer almaktadır.

Göbeklitepe’ye Nasıl Gidilir?

Şehir merkezine yaklaşık 19 kilometre mesafedeki Göbeklitepe’ye ulaşım oldukça basittir. Kendi arabanızla ulaşım sağlayacaksanız yarım saatlik bir sürüş sonrasında Göbeklitepe’ye ulaşabilirsiniz. Dilerseniz Şanlıurfa araç kiralama veya Şanlıurfa GAP Havalimanı araç kiralama işlemlerinden birini yaparak da Göbeklitepe’ye ulaşabilirsiniz. Eğer ulaşım için toplu taşımayı tercih edecekseniz şehir merkezinden 0 hat numaralı Arkeoloji Müzesi – Göbeklitepe otobüsünü kullanabilirsiniz.

Göbeklitepe’nin Tarihi

Göbeklitepe, 12.000 yıl öncesine kadar uzanan inanılmaz bir tarihe sahiptir. Alman arkeolog Klaus Schmidt'in 1995'ten itibaren yürüttüğü kazılar, alanın şaşırtıcı karmaşıklığını ve esrarengizliğini ortaya çıkardı. Radyokarbon tarihlendirmesi ile Göbeklitepe’nin yaklaşık olarak M.Ö. 9600 yılına ait olduğunu ortaya koyuldu ve bu da onu şimdiye kadar bulunan en eski dini komplekslerden biri haline getirdi.

Göbeklitepe Nasıl Keşfedildi?

Göbeklitepe’yi ilk olarak Mahmut Yıldız isimli bir çiftçi keşfetti. 1985 senesinde amcasıyla birlikte tarlasını sürerken tarihi kalıntılar bulan Mahmut Yıldız, bu kalıntıları Şanlıurfa Müzesi’ne götürdü. Yıllar sonra müzeyi ziyaret eden Alman arkeologların dikkatini bu kalıntılar çekti ve Mahmut Yıldız’ın izniyle arazide kazı çalışmaları yapmaya başladılar. Birkaç sene süren bu çalışmalarla Göbeklitepe’nin keşfedilme serüveni başlamış oldu.

Göbeklitepe’nin Önemi

Göbeklitepe, dünya çapında büyük öneme sahip olan arkeolojik bir keşiftir ve insanlık tarihini yeniden şekillendiren bir bulgu olarak kabul edilir. 12.000 yıl öncesine dayanan bu alan, yerleşik tarımın öncesinde düzenli bir din ve topluluk varlığına dair ikna edici kanıtlar sunar. Göbeklitepe'nin keşfi, araştırmacılara medeniyetin doğuşu hakkında önemli bir içgörü sağladığı için büyük önem taşır. İnsanlığın yenilik, maneviyat ve kolektif çaba kapasitesini güçlü bir şekilde hatırlattığı için, bu alanı korumak ve incelemek büyük önem taşıyor.

Göbeklitepe Ziyaret Saatleri ve Giriş Ücreti

Göbeklitepe’yi pazar günü hariç haftanın diğer günleri 09.00 – 19.00 saatleri arasında ziyaret edebilirsiniz. Göbeklitepe’ye giriş ücreti 230 TL’dir. Müzekart sahibi olarak ücretsiz olarak Göbeklitepe’yi ziyaret edebilirsiniz.

Göbeklitepe’de Görülmesi Gerekenler

T Şeklindeki Taş Sütunlar

Bu alan bir dizi dairesel ve oval şekilli çitten oluşmaktadır. T şeklindeki taş sütunlar kireçtaşından yapılmıştır ve boyları 20 metreye kadar çıkmaktadır. Oyma sembollerle süslenmişlerdir ve insan ve hayvan figürlerini tasvir etmektedirler. Bazı sütunların tepesinde, sunuları ya da diğer nesneleri tutmak için kullanılmış olabilecek dairesel ya da oval çukur bulunmaktadır.

Oymalar

Göbeklitepe'deki hayvan oymaları tapınaklarda önemli rol oynamıştır. Tasvir edilen hayvanlar arasında tilkiler, yılanlar, kuşlar ve çeşitli yabani koyun ve keçi türleri bulunmaktadır. Bazı sütunlarda soyut sembollerin yanı sıra insan figürleri de yer almaktadır. Göbeklitepe'deki oymalar son derece detaylı ve iyi korunmuş durumdadır. Bu resimler bilinen en eski sanat örneklerinden bazıları olarak kabul edilmektedir.

A Yapısı

Diğer yapılana göre daha küçük olan a yapısı bir duvarla birbirine bağlanan alçak kireçtaşı sütunlardan oluşmaktadır. Sütunlardan birinde bir boğa, bir tilki ve bir turna tasviri bulunmaktadır.

B Yapısı

Yapının iki büyük ve dokuz küçük sütunu vardır. Ahşap koltuk değnekleriyle desteklenen taşın üzerinde bir tilki oyması bulunmaktadır. Bu yapının zemini, yanmış kireç ve kilin birleştirilmesiyle elde edilen terrazzodan yapılmıştır. Terrazzo, Neolitik dönemde kullanılmış olup dayanıklılığı ve neme karşı direnci ile bilinmektedir.

C Yapısı

C yapısı Göbeklitepe’deki en tahrip edilmiş yapıdır. Yüzyıllar boyunca yeniden inşa edilmiş üç dairesel çiti vardır. Dış duvarlar en eskisi olurken diğer iki çit ise sonradan eklenmiştir. Binanın, taş zemindeki deliklere yerleştirilmiş iki merkezi sütunu vardır. Odaya erişim basamaklı dar bir geçitten sağlanmaktadır.

D Yapısı

D yapısı, Göbeklitepe arkeolojik alanındaki en iyi korunmuş yapıdır. Alandaki en uzun sütunlara ev sahipliği yapmaktadır ve bu sütunlar 5,5 metre uzunluğundadır. D alanını çevreleyen çit 12 eşit sütundan oluşmaktadır. Sütunların hepsinin üzerine net hayvan resimleri oyulmuştur. Bunlar hayvanlar arasında tilkiler, yaban domuzları, ceylanlar, yaban eşekleri ve yılanlar bulunmaktadır. Bu binanın zemini taştan oyulmuştur.